IV. Murat Tiyatro Oyunu Betiği

Sinemanın yüzyılı aşkın yolculuğunun önemli duraklarından bir olan Yedinci Mühür kurmacasını Türkçeye çeviren Ahmet Turan Oflazoğlu, temelinde düşünce ve oyun olan hemen her yapıta ilgiyle yönünü dönen bir Türk aydını.

İngmar Bergman’ın yazıp yönettiği kumacanın Türkçe çevirisi, denilebilir ki, aslından daha derinlikli düşünce katmanları yaratan bir dil baylığına sahip.

Bunda Ahmet Turan Oflazoğlu’nun, çeviride, en uygun olanı seçerek, yerli yerine yerleştirdiği sözlerin yarattığı anlam derinliği ve uyumu kadar, yazarın, Türk dilinin kuşatıcı ezgisini sezinleyen ve uygulayan yeteneği, özü duyumsayan yaklaşımı da etkili olur.

Ahmet Turan Oflazoğlu, içinde yetiştiği kültür baylığından alabildiğine yararlanma; dil, tarih bilgisi ve sanatsı yaklaşımla beslediği bilgisini bu kültüre yeni yapıtlar kazandırarak değerlendirme çabası ile pek çok çeviriye imza attı.

Oyunları, şiirleri ve çevrileri dışında Mutlak Avcıları adı ile Türk Dil Kurumunca yayınlanan denemesi, yazarın ilgilendiği alanlara şöyle bir dokunup geçmediğinin, bilim adamı titizliğiyle bütünleşen sanatsı bakışının görkemli bir göstergesi.

Yazarın “İktidar Üçlemesi” adı altında yayımladığı üç oyunu, IV. Murat, Sultan İbrahim ve Kösem Sultan, temeline egemen olma kavramının yerleştirildiği, Osmanlı sarayı özelinde, 1623- 1651 yılları arasında geçen ama gerçekte her yerde ve devirde geçerli olan gücün paylaşımı çabasını anlatır.

Türk tiyatrosu için yarına kalacak, etkisini yitirmeyecek yapıtlar ortaya koyan Ahmet Turan Oflazoğlu’nun tiyatro için yazdığı IV. Murat, TRT Kurumunca televizyon oyunu ve Kültür Bakanlığınca opera yapıtı olarak tiyatro dışı sanat alanlarında izleyiciyle buluştu.

IV. MURAT’dan

SULTAN MURAT (Birden Gürleyerek)

Kur’an’dır bu!
Her karanlığı aydınlatandır bu!
Bütün sözlere, bütün eylemlere hakandır bu!

(Kalabalığın üstüne yürür.)

Kur’an’dır bu!
Yerin göğün sırrını kesin buyruklarla açıklayandır bu!
Tekmil peygamberleri doğrulayandır bu!
Kur’an’dır bu!

(Yavaş yavaş tahtına doğru çekilerek)
O doğmayan ve doğurmayanın ağzından,
doğrudan doğruya onun ağzından konuşandır bu.
O ki yerde insanların yürek vuruşunu ayarlayandır,
gökte yıldızların dönüşünü sağlayandır.
Onun ağzından konuşandır bu!

(Oturur.)
Kur’an’dır bu!
(Bekler. Kalabalık büyülenmiştir. Murat, Kur’an’dan bir yer açar, sessiz okur, sonra)
Sultanlar sultanı Hud suresinde buyuruyor ki:
“Büyüğünüz sizden nasıl davranmanızı isterse,
öyle davranacaksınız kullarım!”
Sorarım size: Bu kitabın yanıldığını
ileri sürecek müslüman var mı içinizde?
(Kalabalık şaşkınlıktan konuşamaz bir süre. Derken bir ses, önce ürkek, sonra gür):

Sultanlar sultanı E’t-tevbe suresinde buyuruyor ki,
“Ey inananlar, Tanrıdan korkun
ve sadık kişilerle beraber olun!”, “İnananlar” deniyor…
Tanrıya inanmayan müslüman var mı içinizde?

HEP BİRDEN

Haşa Padişahım!

SULTAN MURAT (Başını Sallayarak)

Derim ki kullarım,
kıyamet göğü gergin bir davul kesilip
gümbür gümbür ötmeden,
yeryüzünü karanlık yankılar
kanlı çığlıklarla tir tir titretmeden derim ki,
gecenin sarp doruklarından öfke yangınları kopmadan,
yamaçlardan inen som ateşten süvariler
tüm kentleri köyleri kasıp kavurmadan, derim ki,
kara elmas tolgalı başbuğ, o yağız Yokluk Sultan,
suçlu suçsuz bütün canlıları
şimşek bakışlarıyla eritmeden,
güzel çirkin tekmil bedenleri kül etmeden.
kullarım, derim ki
kendinize gelin
iş işten geçmeden!