Ali Selimi ve Ayrılık Şarkısı

Ali Selimi 1922’de Bakü’de Erdebilli bir ailede doğar. İran Türklerinden olan anne ve babası, o doğmadan önce Josef Stalin döneminde, iş için Bakü’ye göç ederler. Bolşevizmin ortaya çıkması ila baskı altında kalırlar ve 1938’de İran’a geri dönüp, Erdebil’e yerleşirler.

Ali Selimi 8 yaşındayken annesini ona tar çalmaya ve müzik kursuna göndermeye zorlar. Ahmed Bakihanov gibi ünlü müzisyenlerden ders alır.

İlk başarısı 1953’de bir müzik festivalinde aldığı altın madalya olur. Aynı dönemde İran Radyosu’nda Azerbaycan orkestrasının şefi seçilir. İkinci evliliğinde Azerbaycan orkestrasında da beraber çalıştığı ve Ayrılık şarkısının ilk icracısı olan Vartuş Hanım (Fateme Kanadi) ila evlenir.

1963’de Radyo İran’ın Azerbaycan orkestrasını dağıtırlar ve Ali Selimi yaklaşık 10 sene işsiz kalır. Ancak bu dönemde büyük eserlere imza atar. Ayrılık eseri de bu senelerde ortaya çıkan şarkılardandır.

Ali Selimi bir söyleşisinde ayrılık şarkısının ortaya çıkmasıyla ilgili şöyle der: “Ben uzun zamandan beri birçok Azerbaycanlının hayatına acı ve hüzün getiren ayrılık hakkında bir şarkı bestelemek için uygun sözler arıyordum.
Birçoğumuz için bu, aile üyelerimizden, sevdiklerimizden, akrabalarımızdan, Araz nehrinin diğer tarafındaki vatanımızdan ayrılmak anlamına gelirdi.
O zaman ne Sovyetler ne de İran’ın Şah rejimi diğer taraftakiler ile görüşmemize izin vermiyordu.
Bir gün Farhad isimli genç bir şair bana bir şiir getirdi.
Önce şiiri merak etmesem de onu okuduktan sonra benim aradığım budur, dedim”.

Yıllardır Uzağım

Ayrılığın ilk şarkıcısı, babası İran Türklerinden ve annesi Tiflis Ermenilerinden olan Vartuş Hanım idi. O, bu şarkıyı 1958’de seslendirdi. Ancak şarkıda olan siyasi motiflerden dolayı yayımlanmasına izin verilmedi. Bazı bilgilere göre şarkının asıl sözleri şöyle idi:

İllerdir uzağam arkam elimden
Bülbülem düşmüşem ayrı gülümden
Zor ile ayırıp şirin dilimden
Ayrılık ayrılık yaman ayrılık
Her bir dertden olur yaman ayrılık

Şarkı sansüre maruz kaldıktan sonra şairi Recep İbrahimi, onu değiştirip ve günümüzdeki haline getirir. Yeni değişikte artık halkın parçalanmasından değil, sevgililerin ayrıldığından söz edilir.

Ali Selimi 1979’da Tebriz’in radyo-televizyon orkestrasını kurar.
1988’de kendisine fahri doktora unvanı verilir.
Heykeli Doğunun önde gelen bestecilerinden biri olarak UNESCO’da sergilenmektedir.
Ali Selimi’nin binden fazla bestesi mevcuttur. Ayrılık, Size Selam Getirmişem, Heyder Baba, Ağlama, Lale, Beni Yad Edersin, Kahramanlar, Kehlik, Köroğlu, Ülkemiz, vb. o bestelerdendir.
Ali Selimi 1997’de vefat eder. Mezarı Tebriz kentindedir.

Reşid Behbudov’un İran seyaheti ve Ali Selimi ile tanışmaları, Reşid Behbüdov adıyla bütünleşen Ayrılık şarkısının dünyada tanınmasının ilk adımıdır.